فردای اقتصاد: حدود ۱۰ روز از پاسخ ایران به پیشنهاد اتحادیه اروپا گذشته اما ایالات‌متحده همچنان به این پیشنهاد پاسخ نداده‌است.
جوزپ بورل، مسئول سیاست‌خارجی اتحادیه اروپا روز دوشنبه پاسخ ایران به پیشنهاد اروپا را «معقول» توصیف کرد. او دیروز نیز در مصاحبه‌ای با تلویزیون دولتی اسپانیا گفت که اکثر کشورهایی که در مذاکرات هسته‌ای با ایران حضور دارند، با پیشنهاد اتحادیه اروپا برای احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ (برجام) موافق هستند.
او در ادامه این گفت‌وگو تاکید کرد که با وجود موافقت کشورهای دیگر هنوز پاسخی از آمریکا دریافت نکرده است.
پرسشی که این روزها مطرح می‌شود این است که چرا واشنگتن در دادن پاسخ به ایران تعلل می‌کند؟
برای پاسخ به این پرسش باید به روند گزارش‌دهی رسانه‌های آمریکایی اشاره کرد.
در آخرین فاز از روند رسانه‌ای غالب در آمریکا باید به گزارش اخیر سی.ان.ان اشاره کرد. این شبکه خبری، هفته گذشته به نقل از یک مقام آمریکایی مدعی شد که «ایران از یکی از خواسته‌های کلیدی خود عقب نشینی کرده‌است» و به همین دلیل «دو طرف به توافق نزدیک‌تر شده‌اند.»
سی. ان.ان در ادامه این گزارش نوشت که درخواست کلیدی و مهمی که این مقام آمریکایی به آن اشاره کرده‌است، عقب‌نشینی ایران از حذف نام سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکاست.
این ادعا در شرایطی مطرح می‌شود که پیش از این، مقامات ایران بارها و بارها تاکید کرده‌بودند که مساله سپاه، موضوع اصلی مذاکرات نیست.
محمد اسلامی، معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی، دوازدهم مردادماه تاکید کرده‌بود که حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا موضوع اصلی مذاکرات نیست.
پس از گزارش اخیر سی. ان.ان نیز، محمد مرندی، مشاور تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در صفحه توییتر خود نوشت: «من بارها در چند ماه اخیر گفته‌ام که خارج کردن نام سپاه پاسداران از لیست سازمان‌های تروریستی خارجی آمریکا هیچ وقت پیش‌شرط یا درخواستی کلیدی نبوده است.»
دکتر محسن شریعتی‌نیا، استاد و پژوهشگر روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با «فردای اقتصاد» تاکید کرد که القای حس پیروزی در مذاکرات هسته‌ای برای واشنگتن در داخل آمریکا دشوار شده و به همین دلیل در جریان رسانه‌ای، موضوعاتی را برجسته می‌کنند که پیش از این دستور کار حذف شده‌بود.
موضوع دیگری که شریعتی‌نیا در تشریح دلیل تعلل آمریکا در پاسخ به پیشنهاد اروپا مطرح می‌کند این است که واشنگتن تلاش دارد تا توافق احیای برجام را دستاوری برای مهار ایران جلوه دهد اما همزمان نگران این مساله است که پس از افشای بندهای توافق، مشخص شود که این بندها چندان هم در راستای این هدف یعنی «مهار ایران» کارکرد موثری ندارند. این استاد روابط بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی تاکید می‌کند که دقیقا به همین دلیل است که ایالات‌متحده تلاش دارد تا روز اعلام توافق در حفظ محرمانگی آن نهایت کوشش را انجام دهد.
شریعتی‌نیا یکی دیگر از دلایل تاخیر آمریکا در پاسخ به پیشنهاد احیای برجام را تلاش فشرده واشنگتن برای اقناع مجموعه متحدان خود از جمله اسراییل و اعراب می‌داند.
دکتر علی مسعودی، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی و پژوهشگر مسایل آمریکا در گفت‌وگو با «فردای اقتصاد» در همین زمینه به سه دلیل در تاخیر پاسخ آمریکا به احیای برجام اشاره می‌کند.
به باور مسعودی، اولین دلیل این است که آمریکایی‌ها پیش‌بینی نمی‌کردند که ایران به سرعت و در تاریخ از پیش تعیین شده پاسخ پیشنهاد اتحادیه اروپا را ارائه کند. این پژوهشگر مسایل آمریکا ادامه می‌دهد که واشنگتن تصور نمی‌کرد که ایران در پایان ضرب‌الاجل تعیین شده از سوی اتحادیه اروپا، به بروکسل پاسخ دهد و این پاسخ هم به گونه‌ای باشد که نیازمند رفت‌وبرگشت بیشتری بین پایتخت‌های ایران و آمریکا باشد. این کارشناس مسائل آمریکا ادامه می‌دهد که به نظر می‌رسد هم زمان ارسال پاسخ به طرف اروپایی و هم نوع پاسخ ایران، طرف آمریکایی را به نوعی غافلگیر کرده‌است و به نظر می‌رسد آنها در تلاشند تا زمینه رسانه‌ای و افکار عمومی را در داخل آمریکا برای پاسخ ایران که احتمالا احیای برجام خواهد بود، آماده کنند.
مسعودی در تشریح دومین دلیل تاخیر آمریکا برای پاسخ به پیشنهاد بورل می‌گوید: «واشنگتن تلاش می‌کند تا توافق هسته‌ای با ایران را بازنمایی کند. به عبارت دیگر آمریکا قصد دارد تا با برجسته‌سازی دستاوردهای نمادین آمریکا، نخبگان این کشور را درباره توافق هسته‌ای راضی کند.» این استاد روابط بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی ادامه می‌دهد: «تاکید بر روی بحث آزادی زندانیان دو تابعیتی و مذاکرات مقامات واشنگتن و سئول برای آزادی منابع مسدود شده ایران در کره‌جنوبی در مقابل آزادی این زندانیان در همین چارچوب قابل تحلیل است.» مسعودی ادامه می‌دهد: «مانور تبلیغاتی سنگین بر روی این مساله که ایران از شرط خود برای خارج شدن نام سپاه پاسداران از فهرست گروه‌های تروریستی عقب‌نشینی کرده‌است نیز، در همین راستاست.» این پژوهشگر مسایل آمریکا تاکید می‌کند که واشنگتن احتمالا به زودی با این توجیه که در صورت بازگشت به برجام می‌تواند از «مکانیزم اسنپ‌بک» یا همان «مکانیزم ماشه» استفاده کند سعی خواهد کرد تا نخبگان آمریکا را برای بازگشت به برجام قانع کند.
مسعودی در توضیح دلیل سوم تاخیر واشنگتن در پاسخ به تهران می‌گوید: «احتمالا آمریکا تلاش خواهد کرد تا برای راضی کردن متحدان خود در منطقه و مهمتر از همه اسراییل، موضوعات دیگر بین ایران و آمریکا و ایران با متحدان آمریکا را به آینده احاله کند. مساله موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران در خاورمیانه از دغدغه‌های اسراییل و دیگر متحدان آمریکاست.» این عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی ادامه می‌دهد: «دغدغه دیگر متحدین آمریکا در منطقه دست‌نخوردن شروط غروب برجام خواهد بود. این در حالی است که بایدن در جریان مبارزات انتخاباتی وعده داده‌بود بندهای غروب آفتاب برجام را طولانی‌تر و این توافق را به توافقی طولانی‌تر و قوی‌تر تبدیل کند اما اکنون واشنگتن تلاش خواهد کرد تا در این باره به متحدین خود اطمینان دهد و این موضوع را به آینده موکول کند.»
برای جزییات بیشتر کلیک کنید:
اکثر طرف‌های برجام با پیشنهاد اتحادیه اروپا موافق هستند
خبر فوری/ بورل: پاسخ ایران به پیشنهاد اروپا معقول بود
آخرین لابی‌ها علیه برجام
بازی انتخاباتی اسراییل با برجام
امتیاز مشروط بایدن به ایران
تبادل نظر